Bệnh giun xoắn Trichinella: Nguyên nhân lây truyền và cách điều trị hiệu quả

Giun xoắn Trichinella là một loại ký sinh trùng có khả năng gây ra bệnh nghiêm trọng ở người – gọi là bệnh giun xoắn hay bệnh trichinellosis. Đây là bệnh có thể gây biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân lây truyền, triệu chứng và phương pháp điều trị bệnh do giun xoắn Trichinella gây ra.

Giun xoắn Trichinella là gì?

Giun xoắn Trichinella là một loại giun tròn ký sinh, thuộc chi Trichinella, thường tồn tại ở cơ vân của động vật ăn thịt như heo rừng, gấu, chó, mèo, chuột và người. Trong đó, loài phổ biến gây bệnh cho người là Trichinella spiralis.

Sau khi xâm nhập vào cơ thể, ấu trùng Trichinella phát triển thành giun trưởng thành trong ruột non, sau đó ấu trùng mới được sinh ra sẽ di chuyển qua hệ tuần hoàn đến các cơ vân và tạo nang trong cơ. Quá trình này có thể gây viêm cơ, đau nhức, và nhiều triệu chứng toàn thân khác.

Nguyên nhân và con đường lây truyền giun xoắn Trichinella

Bệnh giun xoắn không lây từ người sang người mà chủ yếu lây truyền qua đường ăn uống, đặc biệt là khi con người ăn thịt động vật nhiễm ấu trùng Trichinella chưa được nấu chín kỹ.

Những nguồn lây nhiễm phổ biến nhất:

• Thịt heo rừng, thịt chó, mèo, chuột đồng, thịt gấu hoặc động vật hoang dã chế biến không đúng cách (nướng tái, nem chua, thịt gác bếp…).

• Thịt hun khói hoặc thịt muối không được xử lý nhiệt đầy đủ.

• Các món ăn truyền thống ở một số vùng miền có thói quen ăn thịt sống hoặc tái.

Ngoài ra, bệnh còn có thể lây cho người trong các môi trường săn bắn, giết mổ, hoặc chế biến thực phẩm từ động vật nhiễm ký sinh trùng mà không có biện pháp bảo hộ thích hợp.

Vòng đời giun xoắn Trichinella

Triệu chứng nhiễm giun xoắn Trichinella

Các biểu hiện của bệnh phụ thuộc vào số lượng ấu trùng giun xâm nhập vào cơ thể. Thường sau khi ăn thịt nhiễm ấu trùng 1–2 ngày, bệnh nhân bắt đầu xuất hiện triệu chứng. Có thể chia làm 2 giai đoạn:

1. Giai đoạn ruột (2–7 ngày sau ăn):

• Buồn nôn, bồn chồn lo lắng, nôn, tiêu chảy, đau bụng

• Mệt mỏi, sốt nhẹ

2. Giai đoạn cơ (1–2 tuần sau nhiễm):

• Sốt cao, đau cơ, đặc biệt vùng bắp chân, vai, lưng

• Phù mí mắt, mặt

• Đau đầu, khó ngủ

• Có thể xuất hiện ban đỏ, phát ban, ngứa ngáy khó chịu

• Trường hợp nặng có thể gây viêm cơ tim, viêm phổi, viêm não – đe dọa tính mạng

Chẩn đoán bệnh giun xoắn Trichinella như thế nào?

Việc chẩn đoán bệnh cần dựa trên các tiêu chí sau:

• Tiền sử ăn thịt chưa chín kỹ, heo (lợn) đặc biệt là thịt heo rừng, chó hoặc gấu.

• Triệu chứng lâm sàng điển hình như đau cơ, sốt, phù quanh mắt, môi.

• Xét nghiệm máu cho thấy tăng bạch cầu ái toan (eosinophils), tăng men cơ (CK, LDH).

• Xét nghiệm huyết thanh học (ELISA) để phát hiện kháng thể chống Trichinella.

• Sinh thiết cơ (trong trường hợp cần thiết) để tìm nang ấu trùng Trichinella trong mô.

Cách điều trị bệnh giun xoắn Trichinella

1. Điều trị đặc hiệu bằng thuốc kháng ký sinh trùng:

• Albendazole hoặc Mebendazole: thường dùng trong 10–14 ngày. Hiệu quả tốt nhất khi dùng sớm, trong giai đoạn ruột hoặc đầu giai đoạn cơ.

2. Điều trị hỗ trợ:

• Corticosteroids (như prednisone): dùng trong trường hợp viêm cơ nặng hoặc có biến chứng toàn thân để giảm phản ứng viêm.

• Hạ sốt, giảm đau bằng paracetamol hoặc thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs).

• Bổ sung dinh dưỡng tốt, ăn nhiều trái cây, nghỉ ngơi hợp lý.

Toa thuốc cần được Bác sĩ kê dựa trên kết quả chẩn đoán bệnh và tình trạng sức khỏe của người bệnh, bệnh nhân không tự ý mua thuốc để tự điều trị.

Phòng ngừa nhiễm giun xoắn Trichinella như thế nào?

Phòng bệnh luôn luôn quan trọng hơn chữa bệnh. Các biện pháp phòng tránh gồm:

• Không ăn thịt sống hoặc chưa chín kỹ, đặc biệt là các loại thịt rừng, chó, gấu, không ăn tiết canh.

• Nấu chín kỹ thịt ở nhiệt độ tối thiểu 71°C (160°F).

• Không nên dự trữ thịt bằng cách ướp muối, phơi khô, làm nem chua hay hun khói mà không nấu chín.

• Tẩy giun định kỳ cho vật nuôi trong nhà như chó, mèo.

• Kiểm soát việc giết mổ, chế biến và vận chuyển thịt đúng quy trình kiểm dịch.

• Không để thịt sống tiếp xúc gần với thực phẩm đã nấu chín.

Kết luận

Giun xoắn Trichinella là tác nhân gây bệnh nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Với thói quen ăn uống phổ biến ở nhiều vùng, đặc biệt là ăn thịt tái, thịt gác bếp hoặc nem chua từ thịt động vật, nguy cơ lây nhiễm giun xoắn rất cao. Vì vậy, chủ động phòng ngừa bằng cách nấu chín thực phẩm và giữ gìn vệ sinh an toàn thực phẩm là biện pháp bảo vệ sức khỏe đơn giản nhưng hiệu quả.

Nếu bạn đang có các triệu chứng như sau cần đến các cơ sở chuyên khoa về ký sinh trùng giun sán để thăm khám sớm: Buồn nôn, bồn chồn lo lắng, nôn, tiêu chảy, đau bụng, mệt mỏi, sốt nhẹ, đau cơ, đặc biệt vùng bắp chân, vai, lưng, phù mí mắt, mặt, đau đầu, khó ngủ, có thể xuất hiện ban đỏ, phát ban, ngứa ngáy khó chịu. Trường hợp nặng có thể gây viêm cơ tim, viêm phổi, viêm não – đe dọa tính mạng

Tiến sĩ Bs. Nguyễn Hằng Lan

PHÒNG KHÁM KÝ SINH TRÙNG HÀ NỘI

CHUYÊN GIA VỀ NGỨA VÀ GIUN SÁN

ĐC: 443 Giải Phóng, Phương Liệt, Thanh Xuân, HN

Bs tư vấn: 0912171177 - Hotline: 02473001318

Mở của từ 7h đến 17h, thứ 2 đến CN

Xét Nghiệm, Điều Trị Bệnh Giun Sán Gây Ngứa