Sán lá gan lớn Fasciola tại Việt Nam:

Triệu chứng, xét nghiệm và cách điều trị hiệu quả

Giới thiệu về sán lá gan lớn Fasciola

Sán lá gan lớn Fasciola là loại ký sinh trùng nguy hiểm, có khả năng gây tổn thương nghiêm trọng đến gan và đường mật ở người. Tại Việt Nam, bệnh đang có xu hướng gia tăng tại nhiều tỉnh thành, đặc biệt ở những vùng có tập quán ăn rau sống hoặc sử dụng nước bị ô nhiễm.

Sán lá gan lớn Fasciola phân bố ở đâu tại Việt Nam?

Theo thống kê từ Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương và các viện Pasteur, các vùng lưu hành bệnh sán lá gan lớn tại Việt Nam như sau:

Miền Bắc:

• Tỉnh có tỷ lệ mắc cao: Ninh Bình, Nam Định, Hà Nam, Thái Bình, Thanh Hóa, Yên Bái, Hải Phòng, Quảng Ninh, Điện Biên, Sơn La, Hòa Bình
• Nguyên nhân: sử dụng rau sống (rau muống, rau cần), kênh rạch ô nhiễm

Miền Trung:

• Nhiều ca ghi nhận tại: Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình
• Do tập quán chăn nuôi gia súc gần nguồn nước sinh hoạt

Miền Nam:

• Tâm điểm dịch bệnh: An Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long, Cần Thơ
• Tỷ lệ nhiễm có nơi lên tới 10–20% dân số

Triệu chứng khi nhiễm sán lá gan lớn Fasciola

Giai đoạn cấp tính (xâm nhập):

• Sốt nhẹ hoặc sốt kéo dài
• Đau tức vùng hạ sườn phải (gan)
• Rối loạn tiêu hóa: buồn nôn, đầy hơi, tiêu chảy nhẹ
• Dị ứng: nổi mẩn, ngứa, mề đay
• Gan có thể to và đau khi ấn

Giai đoạn mạn tính:

• Mệt mỏi kéo dài, kém ăn
• Thiếu máu nhẹ
• Biến chứng: viêm gan, viêm đường mật, áp xe gan

Lưu ý: Nhiều người bệnh dễ nhầm với bệnh gan, túi mật hoặc sốt siêu vi.

Nổi mẩn, ngứa, mề đay thường được chẩn đoán là Dị ứng

Các phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán sán Fasciola

1. Xét nghiệm máu:

• Tăng bạch cầu ái toan (Eosinophil)
• Xét nghiệm ELISA tìm kháng thể chống Fasciola – phát hiện sớm, độ chính xác cao

2. Xét nghiệm phân:

• Tìm trứng sán Fasciola trong phân – áp dụng cho giai đoạn muộn

3. Chẩn đoán hình ảnh:

• Siêu âm gan: phát hiện tổn thương gan, ống mật giãn
• CT scan/MRI gan mật: hỗ trợ phát hiện biến chứng như áp xe gan, viêm đường mật

Cách điều trị sán lá gan lớn Fasciola hiệu quả

1. Dùng thuốc đặc trị:

• Triclabendazole là thuốc duy nhất có hiệu quả cao hiện nay
  • Liều: 10–12 mg/kg thể trọng, chia 1–2 lần/ngày
• Không sử dụng thuốc tẩy giun thông thường như Albendazole hay Praziquantel vì không có tác dụng

2. Hỗ trợ chức năng gan:

• Dùng thuốc bổ gan (chứa Silimarin, actiso…)
• Kiêng bia rượu và chất kích thích

3. Theo dõi sau điều trị:

• Tái khám sau 1, 3 và 6 tháng
• Làm lại xét nghiệm máu hoặc phân để kiểm tra đã khỏi bệnh chưa

Phòng ngừa bệnh sán lá gan lớn như thế nào?

• Không ăn rau sống, rau thủy sinh chưa nấu chín
• Uống nước đã đun sôi, không dùng nước từ kênh rạch, ao hồ
• Nấu chín thịt và gan động vật, đặc biệt trâu bò
• Tẩy giun định kỳ cho trâu bò, không thả rông gần nguồn nước sinh hoạt
• Giữ vệ sinh cá nhân tốt, rửa tay trước khi ăn và sau khi tiếp xúc đất/nước

Kết luận

Bệnh sán lá gan lớn Fasciola là mối đe dọa sức khỏe cộng đồng tại nhiều địa phương ở Việt Nam. Với các biểu hiện không đặc hiệu, việc chủ động thăm khám, xét nghiệm và điều trị kịp thời sẽ giúp ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm. Bên cạnh đó, thay đổi thói quen ăn uống và giữ gìn vệ sinh cá nhân là chìa khóa để phòng bệnh hiệu quả.

Tiến sĩ Bs. Nguyễn Hằng Lan

PHÒNG KHÁM ÁNH NGA HÀ NỘI

PHÒNG KHÁM KÝ SINH TRÙNG HÀ NỘI

CHUYÊN GIA VỀ NGỨA VÀ GIUN SÁN

ĐC: 443 Giải Phóng, Phương Liệt, Thanh Xuân, HN

Điện thoại: 0985294298 - Hotline: 02473001318

Mở của từ 7h đến 17h, thứ 2 đến CN

Xét Nghiệm, Điều Trị Bệnh Giun Sán