Tác Nhân Gây Bệnh Giun Đầu Gai Ở Người

Bệnh thường là do ấu trùng hoặc giun đầu gai non (Gnasthostoma spinigerum) di chuyển dưới da và trong cơ quan nội tạng. Gây nên các tình trạng ngứa da nổi mẩn khu trú hoặc toàn thân, là một căn bệnh thách thức đối với các bác sĩ trong việc trị nguyên nhân ngứa da.

Tác nhân gây bệnh giun Đầu gai ở người

Giun Đầu gai trưởng thành thường sống trong các bướu ở vách bao tử động vật ăn thịt sống như (chó, mèo, chồn, chim,…), giun đực dài từ 11 đến 25mm, giun cái dài 25 đến 54mm, thân mình hơi cong, bao phủ bởi các gai cuticule ở nữa trước, đầu phình có 4 đến 8 hàng móc. Trứng của nó hình oval, vỏ lấm tấm, một cực có nút trong suốt. Giun Đầu gai đẻ trứng ở vách bao tử, trứng theo phân đi ra ngoài.

Phần đầu con giun Đầu gai có miệng và các gai giúp chúng tạo được đường hầm để di chuyển dưới da.

Trong môi trường nước, ấu trùng thực quản hình trụ phình, có bao chui ra và được lăng quăng đỏ Cyclops spp nuốt. Trong cơ thể giáp xác này, ấu trùng dần chuyển thành ấu trùng giai đoạn II, có đầu phình và 4 hàng móc. Khi lăng quăng đỏ Cyslops spp bị cá, ếch, lươn hay rắn nuốt thì ấu trùng giai đoạn II phát triển thành ấu trùng giai đoạn III ở cơ bắp của các loại động vật này.

Khi chó, mèo, chồn, chim ăn các ký chủ trung gian II kể trên thì ấu trùng giun sẽ chui vào bên trong vách bao tử và phát triển thành giun trưởng thành trong vòng 6 tháng.

Nếu người ăn cá, rắn, lươn, ếch,… nấu chưa chín thì ấu trùng giai đoạn III sẽ chui vào vách bao tử và đi lang thang khắp nơi ở trong cơ thể như: da, gan, phổi, não, mắt,...

Ký sinh trùng Giun Đầu gai có thể sản sinh giun non nhưng không trưởng thành được. Di chuyển đến đâu giun Đầu gai lại gây viêm, apxe, hoại tử, xuất huyết đến đó. Tình trạng này có thể gây kéo dài đến 17 năm.

Dịch tễ học bệnh giun Đầu gai

Giun Đầu gai thường gặp ở nhiều nơi như Đông Nam Á, Trung Quốc, Nhật, Philippin, Indonesia,… Người nhiễm phải Giun Đầu gai thường là do ăn cá sống hoặc nấu chưa chín kỹ. Ở miền Nam Việt Nam, cần chú ý đến những món ăn đặc sản như cá hồi, cứ ngừ sống, cá lóc nướng trui và mắm thái.

Triệu chứng lâm sàng khi nhiễm bệnh giun Đầu gai

Trong cơ thể người khi bị giun Đầu gai từ vách bao tử lên gan, bệnh nhân có triệu chứng buồn nôn, đau thượng vị và hạ sườn phải, sốt. Các triệu chứng tùy thuộc vào cơ quan mà giun đang di chuyển như  ở gan (gan to, đau, sốt), ở xoang bụng ( bướu giả viêm ), ở mắt (viêm mống mắt, viêm màng bồ đào, xuất huyết nặng, hoại tử dọc theo các đường đi của giun), ở da ( cục u di động dưới da, viêm, phù da, tạo đường hầm dưới da có thâm nhiễm bạch cầu, bạch cầu toan tính,…). Bệnh giun Đầu gai có thể kéo dài nhiều năm, có những lúc không thấy triệu chứng, có những lúc bộc phát.

Chẩn đoán bệnh giun Đầu gai

Xét nghiệm máu bằng phương pháp Elisa để chẩn đoán bệnh.

Xét nghiệm công thức máu để kiểm tra bạch cầu trong máu tăng đến 100.000/mm3, trong khi bạch cầu toan tính chiếm 50 – 80%.

Chuẩn đoán dựa trên các yếu tố dịch tễ như khi bệnh nhận sống ở vùng nội dịch, có các biểu hiện lâm sàng, nhất là viêm da kèm theo chứng tăng cao bạch cầu toan tính trong máu.

Chẩn đoán được xác định khi bắt được ấu trùng hoặc giun non.

Phản ứng nội bì với kháng nguyên Gnasthostoma sẽ cho kết quả tin cậy được.

Cách phòng bệnh giun Đầu gai

Các loại cá, ếch, nhái, rắn, lươn nên được nấu chín khi sử dụng.

Ở Việt Nam nên cẩn thận khi ăn những món cá lóc nướng trui và mắm thái.

Cá ngừ, cá hồi sống nên để âm sâu - 400C trước khi ăn.

Mời bạn tới Phòng khám Chuyên khoa Ký sinh trùng 443 Giải Phóng, Thanh Xuân, Hà Nội, do các bác sĩ Chuyên khoa Ký sinh trùng thành lập, trực tiếp khám và điều trị bệnh giun sán và các bệnh mẩn ngứa da, dị ứng do giun sán gây ra. Đảm bảo mọi quyền lợi cho người bệnh./.

Bác sĩ. Nguyễn Ánh

PHÒNG KHÁM KÝ SINH TRÙNG HÀ NỘI

CHUYÊN GIA VỀ NGỨA VÀ GIUN SÁN

ĐC: 443 Giải Phóng, Phương Liệt, Thanh Xuân, Hà Nội

 BS tư vấn: 0912171177 - Hotline: 02473001318

Mở của từ thứ 2 đến thứ 7 từ 7h đến 17h. Nghỉ ngày CN

Thời gian trả kết quả xét nghiệm trong ngày